Waarom we een nieuw pensioenstelsel nodig hebben.

Afgelopen weekend vertelden we over ons eigen pensioen, en constateerden we dat het resultaat tegenvalt. Ons pensioenstelsel rendeert absoluut niet voor jongeren tot 45 jaar. Dat komt mede door de zogenaamde ‘doorsneepremie’.

De term doorsneepremie staat voor de manier waarop pensioenfondsen zijn opgezet: we bouwen ‘collectief’ een pensioen op. Jongeren bouwen minder op dan ze eigenlijk zouden moeten, omdat ouderen en jongeren evenveel pensioen krijgen per ingelegde euro. Daarmee compenseren de jongeren voor de ouderen. Dat ziet er ongeveer zo uit:

Vroeger werkte dit prima: je bleef jouw hele leven lang bij een werkgever. Wanneer je startte, legde je in voor jouw oudere collega’s. Later deden jouw jongere collega’s dat voor jou. Een prima systeem. 

Tijden veranderen echter. Mensen blijven niet meer hun hele leven lang bij dezelfde werkgever en branche. Steeds meer mensen worden op enig moment in hun leven ZZP-er, waardoor die op latere leeftijd ook niet deelnemen aan een pensioenfonds. Daardoor werkt het systeem niet meer zoals het zou moeten.

De oplossing hiervoor lijkt relatief simpel: schaf de doorsneepremie af! Iedereen spaart voor zichzelf, of ten minste voor zijn eigen generatie. Daarmee worden de pensioen een stuk hoger voor jongeren, en daarmee een stuk eerlijker.

Echter, als we het de doorsneepremie per direct zouden afschatten, hebben mensen tussen de 45-67 een groot probleem. Immers: ze hebben wel betaald voor die ouderen, maar bouwen zelf in de laatste jaren nauwelijks meer wat op. Het geld heeft namelijk geen tijd meer om te renderen.

Is er een alternatief?

Niet echt. Je hebt een aantal varianten, maar per saldo komt het altijd op hetzelfde neer: de groep 45-67 is de dupe.

• Maak de premie leeftijdsafhankelijk, dat wil zeggen dat jongeren minder pensioen betalen aan het begin van hun carriere. Later betaal je dan meer. Voordeel is dat de kinderen dan al uit huis zijn en je waarschijnlijk meer verdient.
• Maak de opbouw leeftijdsafhankelijk, dat wil zeggen dat jongeren aan het begin van hun carrière meer opbouwen dan later. Dat komt goed uit, want hoe langer het geld staat, hoe beter het rendeert. Mocht er dan iets mis gaan (een recessie bijvoorbeeld, waardoor het rendement tegenvalt), dan kan het later nog worden opgevangen indien nodig.
• Schaf de verplichte winkelnering af. Je mag dat zelf kiezen voor het pensioenfonds of een eigen pensioen afsluiten. Dat zal voor veel jongeren veel voordeliger zijn om te doen. Je spaart dan immers alleen voor jezelf, en niet voor die oudere. Bovendien heb je één potje, en niet verschillende potjes omdat je verschillende werkgevers hebt gehad. 

In alle gevallen wordt de groep 45-67 sterk benadeeld. Jongeren betalen veel minder, bouwen veel meer pensioenrechten op, of zullen weglopen van de bestaande pensioenfondsen die een doorsneepremie hebben. 

Het is dan ook kiezen tussen drie kwaden, waarbij de middelste variant lijkt het te zijn geworden. Iedereen betaalt straks evenveel (leeftijdsonafhankelijke premie), terwijl  de opbouw leeftijdsafhankelijk wordt (degressieve opbouw). Omdat de groep van 45 jaar en ouder sterk benadeeld wordt, zal de overheid daarvoor compenseren, aldus het akkoord. Geldnerd kan rustig adem halen.

Wat zou dit nieuwe pensioenstelsel betekenen als je vroeg met pensioen wilt?

Voor mensen die vroeg met pensioen gaan, is de degressieve opbouw opbouw heel voordelig. Zeker als je in eerste instantie niet bewust was van alle mogelijkheden om eerder met pensioen te gaan, is het heel fijn om te weten dat je in jouw eerste jaren veel gespaard hebt, en daardoor geen zorgen meer hebt over de periode na de datum dat je AOW krijgt. Je hebt dan al relatief veel gespaard!

Meneer Spekvet is daarom wel gematigd enthousiast. Het liefst had hij een individuele pot gehad (of in ieder geval een optie daartoe), maar hij begrijpt dat dit wellicht een brug te ver was (hoewel Wouter Koolmees heel graag wilde). Het afschaffen van de doorsneepremie is absolute noodzaak, zoals we hebben laten zien.

Nu maar hopen dat de Tweede en Eerste Kamer instemmen, en het plan niet nog verder afzwakken…

Hoe ziet jouw ideale pensioenstelsel eruit? En wat vind jij van de plannen?