Eens in de zoveel tijd -meestal per kwartaal- is er weer een nieuws over de inflatie. De inflatie is hoger geworden, of juist lager. Of de prijzen gaan -heel sneaky- omhoog ‘met de inflatie’. Maar wat is inflatie eigenlijk en hoe wordt het bepaald?
Inflatie is, zoals Wikipedia het omschrijft, een stijging van het algemeen prijspeil. Het wordt ook wel geldontwaarding genoemd, maar oorspronkelijk is inflatie een toename van de geldhoeveelheid. En een toename van de geldhoeveelheid (wanneer je geld bijdrukt) impliceert natuurlijk dat er meer geld beschikbaar is. Logisch gevolg vanuit de vraag- en aanbodtheorie is dat wanneer het aanbod groter wordt, de waarde van het product omlaag gaat. Dus als het aanbod van geld omhoog gaat, gaat de waarde ook omlaag.
De oorspronkelijk betekenis (toename van de geldhoeveelheid) leidt dus tot geldontwaarding, wat weer tot gevolg heeft dat de prijzen omhoog gaan. In werkelijkheid is dit veel complexer. De recente geschiedenis waarbij de Europese (en Amerikaanse) Centrale Bank geld ‘bijdrukte’, leerde dat de inflatie niet meteen omhoog gaat als er geld bijgedrukt wordt.
Dat heeft allerlei oorzaken en voert te ver om er nu op in te gaan, maar een mogelijke oorzaak ligt in het feit hoe inflatie berekend wordt. Het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS), de instantie die dat doet, berekent dat aan de hand van een ‘standaard’ boodschappenmandje. Dat is nog best complex, want soms verdwijnen producten van de markt, en het gedrag van de consument verandert over de tijd heen. Voortdurend worden er dan ook aanpassingen gedaan.
Dat betekent echter niet dat het inflatiecijfer wat het CBS heeft berekend, ook voor jou geldt. Immers; jouw boodschappenmandje is anders dan het standaard booschappenmandje. Daarom heeft het CBS een toffe tool online gezet, waarin jij jouw persoonlijke inflatie door de jaren heen kunt berekenen met behulp van jouw uitgaven. Zo weet je precies wat jouw inflatie is. Ons grafiekje ziet er bijvoorbeeld zo uit:
Soms zitten we wat hoger, en soms wat lager. Wij gaven veel geld uit aan elektronica, en dat is de laatste jaren een stuk goedkoper geworden. Dat zie je terug rond 2015 en in 2018. Het maakt ook best wel wat uit of je veel geld aan horeca uitgeeft (doen we niet), of wat je primaire vervoersmiddel is (auto of het openbaar vervoer). Het beste is om het gewoon te proberen.
Kun je daadwerkelijk iets met deze cijfers? Waarschijnlijk niet. Het zegt vooral iets over het verleden. Inflatiecijfers voor de toekomst voorspellen is nog niemand echt gelukt. Maar toch maakt deze tool het begrip ‘inflatie’ een beetje concreter. En concrete statistiek vind ik toch heel waardevol.
Leuk, ik ga zeker even kijken!